به نام خدایی که بخشنده است

سال اول بعثت

در شب اول ربیع‌الاول سال ۱۴ بعثت (سال اول هجرت) پیامبر (ص) برای آنکه مشرکان از هجرت او آگاه نشوند، به علی(ع) فرمود: «مشرکان می‌خواهند امشب مرا به قتل برسانند، آیا تو در بستر من می‌خوابی؟» امام علی (ع) گفت: «در این صورت شما سالم می‌مانید؟» پیامبر (ص) فرمود: «آری». امام علی (ع) تبسمی کرد و سجده شکر به جای آورد، وقتی که سر از سجده برداشت عرض کرد: «آنچه را که مأمور شده‌ای انجام بده که چشم، گوش و قلبم فدای تو باد ...» سپس پیامبر (ص)، علی (ع) را در آغوش گرفت و هر دو گریه کردند و از هم جدا شدند. پیامبر اکرم(ص) در خطبه غدیریه تصریح کرده است که این ماموریت به امام علی (ع) از سوی خداند بوده است (أَمَرْتُهُ عَنِ الله‏ِ أَنْ ینامَ فی مَضْجَعی) وقتی علی (ع) در بستر پیامبر (ص) خوابیده بود، جبرئیل در بالای سر او و میکائیل پایین پای او آمدند و جبرئیل گفت: «خوشا به حال کسانی چون تو‌ ای فرزند ابوطالب! که خدا در برابر فرشتگان به تو مباهات می‌کند.»

وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا

«شیخ طوسى» گویند: مفسرین خاصه و عامه روایت کنند که این آیات درباره على و فاطمه و حسن و حسین علیهم‌السلام نازل گردیده زیرا آنان مسکین و یتیم و اسیر را در سه شب با افطار خود سیر کردند و خود گرسنه ماندند و خداوند با این آیات آن‌ها را ستایش فرمود و این سوره را به خاطر آن‌ها نازل گردانید.

برنامه‌های اقتصادی امام علی در دوران حکومت

  • مبارزه با رواج ستم در امور مالی یکی از انگیزه‌های امیرمؤمنان در پذیرش حکومت بود.
  • مسایل اقتصادی در نزد امام علی(ع) یک بحث محوری بود
  • حفظ امانتدارانه دارایی‌های عمومی
  • امام علی(ع)از کم‌ترین تعرض به دارایی‌های عمومی گذشت نمی‌کرد
  • زمین‌هایی که به عنوان رانت واگذار شده بود، بازگشت
  • پرداخت سرانه بیت‌المال به مردم بدون کوچک‌ترین تأخیر
  • در حکومت‌ امام علی(ع) بیت‌المال به تمامی مردم تعلق می‌گرفت
  • امام علی(ع)اجازه نمی‌داد هیچ نیازمندی مورد بی‌توجهی قرار گیرد
  • امام علی(ع)در مسایل مالی به روش‌هایی عمل می‌کرد که کرامت و حرمت مردم آسیب نبیند

رفتار امام علی (ع)

شما غیر از امام علی چند نفر دیگر را می‌شناسید که با اینکه حکومت را در دست دارند، شب هنگام برای اینکه فقط برای خدا کار کنند، در تاریکی و با چهره‌ی پوشانده‌شده با دست خود به یتیمان غذا بدهند و آنها را بر کول خود سوار کنند و سواری بدهند؟

وصایای امام به مردم پس از ضربت خوردن

اى مردم! هر كس چيزى را كه از آن مى گريزد، به هنگام فرار خواهد ديد. مدت عمر هر كس مثل ميدانى است كه در آن ميدان او را به سوى مرگ مى‌رانند. فرار از مرگ، گرفتار آمدن است به چنگ آن. چه روزگاران كه براى دانستن راز اجل كنجكاوي‌ها نمودم ولى مشيت خداى تعالى آن بود كه هر بار پوشيده ترش دارد هيهات، دانشى است در خزانه اسرار.

اما وصيت من به شما، هيچگونه شرك به خدا نیاورید و سنت و شريعت محمد صلى الله عليه و آله را ضايع مگذاريد و اين دو ستون را همواره برپاى داريد و اين دو چراغ را همواره افروخته نگه داريد. تا زمانى كه دست در دست يكديگر داريد و پراكنده نشده‌ايد، كسى شما را نكوهش نخواهد كرد. هر كس از شما بايد به قدر طاقتش بكوشد و بر نادانان آسان گيرد. پروردگارى است بخشاينده و دينى است استوار و درست و پيشوايى است دانا.

من ديروز يار و مصاحب شما بودم و امروز عبرت شما هستم و فردا در ميان شما نخواهم بود خدا مرا و شما را بيامرزد. اگر در اين لغزشگاه (دنيا) جاى پاى استوار باشد و زنده بمانم، كه مطلوب شماست و اگر پاى بلغزد و مرگ در رسد، نه عجب در سايه شاخه هاى درختان و در معرض بادهاى وزنده و در سايه ابرها، ابرهايى كه خود در فضا پراكنده مى شدند و از ميان مى رفتند و سايه شان نيز از روى زمين ناپديد مى گشت، بسر برديم. روزهايى همسايه شما بودم، تنم در جوار شما بود. بزودى از من جسدى خواهد ماند، بيجان. پس از آن همه تلاش و جنبش، ساكن و بى حركت و پس از آن همه سخنورى، ساكت و خاموش. آرام خفتن من، از حركت بازماندن ديدگانم و دستها و پاها و سر و گردنم، براى آنان كه پند مى پذيرند از هر بيان بليغ و سخن شنيدنى، اندرزدهنده تر است. وداع كردن من با شما، همانند وداع كردن كسى است كه منتظر ديدار ديگرى است. فردا به ياد روزهاى زندگى من مى افتيد و رازهاى درون من برايتان آشكار خواهد شد. آنگاه كه من از ميان شما بروم و ديگرى جاى مرا بگيرد، مرا خواهيد شناخت.

برخورد عالم با این مرد

و یک چنین مردی، وقتی خبر ضربت‌خوردنش در سجده پخش می‌شود؛ فردی می‌گوید که: «مگر علی نماز می‌خواند؟»